Een familiebedrijf overdragen of overnemen: hoe doe je dat goed? Veel ondernemers weten niet waar te beginnen, met als gevolg dat een overname dreigt te mislukken. Er komt veel bij kijken. Daarom startte Impuls Zeeland in samenwerking met Dockwize, De FamilieWerk, Crossminds en Schipper Accountants een pilot. Met een tool die risico’s in kaart brengt willen ze opvolging van familiebedrijven een hogere slagingskans geven. In een drieluik blikken we terug op deze mooie samenwerking.
In het vorige artikel vertelden Jordi Suurmond (Impuls Zeeland), Imro Wong (Dockwize), Pieter Poortvliet (Crossminds), Jan Rutjes (Schipper Accountants) en Mattinja Oostdijk (FamilieWerk) over het hoe en waarom. In dit tweede artikel lees je hoe de testfase ging en wat de eerste resultaten zijn.
Hoe ging de pilot in zijn werk?
“Een cruciale stap bij een bedrijfsovername, is zorgen dat iedereen met de neus dezelfde kant op staat,’’ legt Imro uit. “Daarom stelden we een lijst met vragen op die thema’s van het bedrijfsopvolgingsproces beslaan. Denk aan vragen als: wie zijn de opvolgers? Denkt de overdragende partij dat de opvolgers geschikt zijn? Zijn er familie-afspraken over inkomen, waardering of erfenis? Is dat in balans? Wat zijn de verschillen in de manier van bedrijfsvoering?
Deze vragenlijst hebben we getest in teams op locatie bij familiebedrijven, in twee workshops. Pieter en Jan namen de ondernemers mee in het financiële plaatje, Mattinja en Imro zoomde met hen in op wat de individuele verwachtingen waren.
Als afsluiting kwamen de betrokkenen bij elkaar tijdens een slotsessie. Vaak kwam daar emotie bij kijken, wat ook logisch is, want bij een familiebedrijf hoort een familiedynamiek. Daar vertellen we meer over in dit artikel. De aanpak met de twee workshops werd heel nuttig bevonden.Tijdens de afsluitende sessie bespraken we het rapport met onze bevindingen en gaven we een actieplan mee waar de familie ook echt stappen mee kan zetten.”
“Wat we uiteindelijk opleveren, is een risicoscan op negen thema’s. Die maakt inzichtelijk wat er allemaal bij een overname komt kijken en welke relevante zaken je geregeld moet hebben. Ook zit er een kwaliteitscheck in en geven we betrokken familieleden de kans om aan te haken en diens mening te delen,” vult Jordi aan.
Wat is de meerwaarde voor de familiebedrijven?
“De pilot biedt ondernemers een concreet actieplan. Door aan de voorkant nog meer input en inzicht toe te voegen, weten zij bij hun huidige adviseurs de juiste vragen te stellen. Zo organiseren we samen een beter vertrekpunt, met het belang van het familiebedrijf voorop,” vertelt Jan.
“In tegenstelling tot bijvoorbeeld de vaste (financieel) adviseur, kunnen wij als onafhankelijke adviseurs nog objectiever zijn,” legt Mattinja uit. “Vaste adviseurs kennen het bedrijf vaak heel goed, omdat ze al jaren betrokken zijn. Daar komt emotie bij kijken. Soms worden lastige thema’s daardoor vermeden, terwijl dat juist de onderwerpen zijn die we moeten bespreken. Met deze werkgroep en onze pilot raken we precies de pijnpunten die vaak nog niet boven tafel zijn gekomen.”
“De werkgroep bestaat uit mensen die stuk voor stuk expertise hebben op een specifiek onderdeel van bedrijfsopvolging, waardoor je eigenlijk al binnen één gesprek die pijnpunten kan blootleggen. De toegevoegde waarde is dan ook dat alle benodigde kennis gewoon aan tafel zit,” vult Jan aan. “We kregen de reactie dat ondernemers nog nooit na hadden gedacht over onze vragen. Het zet ze aan het denken over de inhoud. Dat is wat we willen.”
“Je kunt goed merken dat ondernemers een overname gewoon niet overzien,” zegt Pieter. “Dit helpt ze enorm met emoties aan de kant zetten en stap voor stap de praktische zaken goed voor te bereiden.”
Kunnen jullie een voorbeeld delen van een interessante case?
“Dat is voor mij Klok’uus,” zegt Mattinja. “Ze pakten onze feedback met zoveel enthousiasme op, dat wij ze iets moesten afremmen. Nu hebben ze zichzelf een jaar gegeven om een plan te maken en te besluiten of het zinvol is om met de overname door te gaan. Het traject is voor hen waardevol geweest. Het heeft ze alert gemaakt en de vraag laten stellen: wat zijn de risico’s en kansen? Er is nu meer rust om goed na te denken over een plan en dat erna uit te voeren.”
“Bij Constructiebedrijf Van Vugt was er zo’n zelfde situatie,” vertelt Jan. “De ondernemer kwam er door onze vragen achter dat zijn huidige plan eigenlijk niet overeenkwam met de wensen van hem en zijn vrouw. Hij gaf aan het eind toe dat ze een aantal belangrijke onderwerpen nog moeten onderzoeken. De pilot gaf hen veel inzichten en nieuwe uitgangspunten, om met hun adviseur een nieuw plan te schrijven.”
Meer weten over deze tool? Neem voor vragen contact op met Jordi Dooge via +31 (0)6 45 26 58 99 of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., hij helpt je graag verder!
Deze pilot is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Zeeland.
Over de pilotgroep
De pilotgroep bestaat uit vijf partijen met ieder hun eigen kennisdomein. Pieter Poortvliet (Directeur Crossminds) heeft jarenlange ervaring als strategische sparringpartner en waarderingsdeskundige. Hij ondersteunt ondernemers bij fusies, overnames en waarderingen. Jan Rutjes (Partner en Specialist Familiebedrijven bij Schipper Accountants) heeft ruim 25 jaar ervaring met de advisering van ondernemers op fiscale terreinen en is vanuit die hoedanigheid gespecialiseerd in het begeleiden van bedrijfsovernames en bedrijfsopvolging binnen het familiebedrijf. Als mede-eigenaar van FamilieWerk en ervaren HR-adviseur, focust Mattinja Oostdijk zich tijdens bedrijfsoverdrachten op het familieproces. Ze verbindt de familievisie en -waarden met de toekomstige inrichting van het bedrijf, om zo continuïteit en harmonie te waarborgen. Imro Wong (Programmamanager bij Dockwize) heeft jarenlange ervaring in diverse leidinggevende en directeursfuncties. Binnen Dockwize heeft Imro verschillende ondernemersprogramma's ontwikkeld en coacht hij ondernemers bij hun ontwikkeling. In zijn rol als Manager Ondernemersprogramma's bij Dockwize is Pascal Kartan verantwoordelijk voor het aanjagen, (door)ontwikkelen, uitvoeren en borgen van ondernemers- en studentenprogramma’s en challenges. De laatste expert is Jordi Suurmond (Investment Manager bij Impuls Zeeland). Hij helpt innovatieve bedrijven met financieringsvraagstukken en is als projectmanager verantwoordelijk voor het opzetten, uitvoeren en afronden van projecten.